Στους περισσότερους χώρους όπου υφίσταται εκπαίδευση παιδιών, πέραν του ταλέντου, της φύσης, του χαρακτήρα και λοιπών προδιαγραφών του κάθε παιδιού, ευτυχώς ή δυστυχώς (και τις περισσότερες φορές το δεύτερο παρά το πρώτο) παίζει μεγάλο ρόλο και η στάση του εκάστοτε γονιού στην πορεία του παιδιού του.
Θα μιλήσω για το χώρο της μουσικής εκπαίδευσης (με ότι προεκτάσεις στους υπόλοιπους χώρους συνεπάγεται αυτό, όντας σίγουρη ότι ο καθένας μπορεί να κάνει τις αντιστοιχίες). Στα πολλά χρόνια όπου διδάσκω, είχα τη χαρά να έχω μαθητές διάφορων ηλικιών (από 5 έως και ενήλικες), με εξαιρετικό ταλέντο, χωρίς ταλέντο αλλά με όρεξη, και τις ενδιάμεσες των άκρων καταστάσεις. Πάντοτε είχα πολύ καλές σχέσεις με όλα τα παιδιά, γιατί τα αγαπώ και δεν τα διαχωρίζω, και επίσης επειδή ξέρω πολύ καλά ότι το κάθε παιδί θέλει το ρυθμό του, την αντιμετώπισή του και τη δημιουργία του περιβάλλοντος το οποίο θα το βοηθήσει να πάρει τα μέγιστα από αυτά που μπορεί να πάρει από ένα μάθημα (που δεν είναι μόνο μάθημα, είναι και προσωπική σχέση που χτίζεται με το δάσκαλο, βασισμένη στην αγάπη, την εμπιστοσύνη και την όρεξη για δημιουργία και γνώση). Και σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, είχα και έχω και άριστη επικοινωνία με τους γονείς.
Όμως. Δυστυχώς υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία οι γονείς δε μπορούν να κατανοήσουν, και ως εκ τούτου επιφέρουν πίεση και δυσκολία στο ίδιο το παιδί, τις περισσότερες φορές δίχως να καταλαβαίνουν ότι του κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό και αποτελούν τροχοπέδη στην πορεία του.
Ας πάρουμε πρώτα ένα παιδί το οποίο επιδεικνύει το ότι έχει ένα αρκετά μεγάλο ταλέντο στη μουσική. Και ένα γονιό ο οποίος γνωρίζει αρκετά πράγματα και ο οποίος ως εκ τούτου το παροτρύνει να ασχοληθεί με τη μουσική. Καλά ως εδώ. Το παιδί όμως λόγω της ευκολίας του δε μελετάει πάρα πολύ, παρ’όλο που αγαπάει το πιάνο, και προσπαθεί σε γενικές γραμμές. Ο γονιός είναι υπερ αυστηρός, το παιδί έχει ελαφρές διαμάχες μαζί του, και όσο μεγαλώνει, ειδικά στην εφηβεία (και ως εκ τούτου πήζει αφενός με το σχολείο, αφετέρου βαριέται την πάρα πολύ σοβαρή δουλειά και προσπαθούμε), όλο αυτό γίνεται πιο δύσκολο. Εκεί λοιπόν, αντί ο γονιός να το στηρίξει και να το πάρει με το μαλακό, να του τονώσει το ηθικό, αντιθέτως τα βάζει μαζί του σε καθημερινή βάση, και τα βάζει επίσης και με τη δασκάλα, με σχόλια του τύπου «τον έχεις αφήσει λάσκα, δεν τον μαλώνεις, δεν τον τιμωρείς». Μεγάλη ένσταση από μέρους μου. Δηλαδή τί να κάνω στο 15χρονο; Να το βάλω τιμωρία να γράψει εκατό φορές; Να το φοβήσω; Γιατί να φοβηθεί και για ποιό λόγο; Ή να πηγαίνω κάθε μέρα να τον μελετάω; Δεν είμαι μπαμπούλας, είμαι δασκάλα του, φίλη του, του μιλάω και το κατευθύνω, και ΑΚΟΥΩ τί έχει να πει. Δεν είναι λύση αυτή. (Και δυστυχώς δεν πήγε όσο καλά θα έπρεπε εξαιτίας αυτού).
Άλλοι γονείς που δεν ξέρουν μουσική, αλλά έχουν στο μυαλό τους κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο, είτε απωθημένα είτε θεωρούν ότι είναι «γνώστες» (επειδή έχουν παρακολουθήσει τόσα χρόνια συναυλίες βρε αδερφέ), έρχονται να πουν ότι «εμένα δε μου ακούγεται ότι παίζει καλά το παιδί, αμα δεν κάτσει να μελετήσει έτσι κι αλλιώς θα το σταματήσω» και λοιπά «ωραία» σχόλια (και μπροστά στο παιδί). Και επίσης υποδείξεις του στυλ «μήπως θα έπρεπε να του κάνεις αυτό κι εκείνο»; Στην οποία περίπτωση βέβαια υποδεικνύει κανείς το αυτονόητο: «γιατί δεν του κάνετε εσείς μάθημα;». Δε μπορείς (και δε νοείται) από τη στιγμή που εμπιστεύεσαι το παιδί σου σε έναν ειδικό για την εκμάθηση κάποιου πράγματος (είτε είναι μουσική είτε αθλητισμός είτε εικαστικά είτε οτιδήποτε), να μη σέβεσαι τη δουλειά και την πορεία του άλλου και να «χώνεσαι» προσπαθώντας να κάνεις υποδείξεις μόνο και μόνο επειδή έτυχε να ξέρεις τα απολύτως βασικά (ή να θεωρείς ότι ξέρεις αρκετά για να κάνεις υποδείξεις). Και φυσικά ΠΟΤΕ δε θα έπρεπε να γίνονται συζητήσεις ανάλογου τύπου μπροστά στο παιδί, γιατί αυτό το μειώνει και του δημιουργεί άσχημα συναισθήματα, κάνοντάς το να αισθάνεται ανεπαρκές και άχρηστο (ενώ δεν είναι επ’ουδενί).
Μια τρίτη κατηγορία γονιών είναι εκείνοι οι οποίοι αναγνωρίζοντας ότι το παιδί τους έχει ένα αρκετά μεγάλο ταλέντο, αρχίζουν και φέρονται εγωιστικά, προβάλλοντας όλες τις δικές τους ανασφάλειες ή τα θέλω τους μέσω του παιδιού τους, και ενώ το παιδί τις περισσότερες φορές είναι διατεθειμένο να κάνει σοβαρή δουλειά και να ακούσει και τους πιο γνώστες, του φουσκώνουν τα μυαλά και το κάνουν εγωκεντρικό σε σημείο να νομίζει ότι είναι σε πολύ ανώτερο επίπεδο απ’ότι είναι (στην παρούσα φάση) και να μην επιδέχεται εποικοδομητική κριτική και να μην εξελίσσεται όπως πραγματικά θα μπορούσε. Και αυτό συντελεί στο να γίνει ένας καλός-άνω του μετρίου μουσικός χωρίς να το έχει καταλάβει κιόλας. Και δημιουργούνται κόμπλεξ, ανασφάλειες, και κακή διάθεση, καθώς αυξάνεται το φιλάρεσκο και «εγώ είμαι κι άλλος δεν είναι» ύφος. Κακή στάση και για τη ζωή και για την τέχνη μας. Και αυτό πληρώνεται αργότερα.
Οι γονείς θέλουν κι αυτοί την εκπαίδευσή τους. Αλλά δεν είναι κάτι εύκολο. Χρειάζεται να υπάρχει και η στοιχειώδης κατανόηση ότι ο λόγος που πάνε το παιδί σε κάποιον για να μάθει κάτι είναι γιατί φυσικά δε μπορούν εκείνοι να του το μάθουν. Και πρέπει να εμπιστευθούν το δάσκαλο και να του συμπαρασταθούν στο ομολογουμένως δύσκολο έργο του, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος. Σεβασμός στην πορεία, σκέψη και όχι σαμποτάρισμα των προσπαθειών και της εκμάθησης. Γιατί στο δάσκαλο δεν κάνουν κακό. Στο παιδί και μόνο κάνουν, και αυτό πληρώνεται. Εμείς οι δάσκαλοι πάλι εδώ θα είμαστε και θα δίνουμε απλόχερα και με όλη μας την αγάπη. Τα παιδιά όμως που δεν προχωρούν για τους παραπάνω λόγους, δε φταίνε σε τίποτα. Και είναι κρίμα. Στηρίξτε τα, αφήστε τους το χώρο τους, και αφήστε να ωριμάσουν και σαν άνθρωποι μέσα από τις δραστηριότητες.
ΜΤ
PIANIST FOR LIFE 